วิธีพิจารณาความโกรธ...................
พิจารณาว่า ความโกรธ คือการสร้างทุกข์ให้ตัวเอง
และเป็นการลงโทษตัวเองให้สมใจศัตรู
ธรรมดาศัตรูย่อมปรารถนาร้าย อยากให้เกิดความเสื่อม
และ ความพินาศวอดวายแก่กันและกัน
คนโกรธจะสร้างความเสื่อม พินาศให้แก่ตัวเองได้ตั้งหลายอย่าง
โดยที่ศัตรูไม่ต้องทำอะไรให้ ลำบากก็ได้สมใจของเขา
เช่น ศัตรูปรารถนาว่า "ขอให้มัน (ศัตรู ของเขา) ไม่สวยไม่งาม
มีผิวพรรณไม่น่าดู" หรือ "ขอให้มันนอน เป็นทุกข์
ขอให้มันเสื่อมเสียประโยชน์ ขอให้มันเสื่อมทรัพย์สมบัติ
ขอให้มันเสื่อมยศ ขอให้มันเสื่อมมิตร ขอให้มันตายไปตกนรก" เป็นต้น
เป็นที่หวังได้อย่างมากว่า คนโกรธจะทำผลร้ายเช่นนี้
ให้เกิดแก่ตนเองตามปรารถนาของศัตรูของเขา
ด้วยเหตุนี้ ศัตรูที่ฉลาดจึง มักหาวิธีแกล้งยั่วให้ฝ่ายตรงข้ามโกรธ
จะได้เผลอสติทำการผิดพลาด เพลี่ยงพล้ำ
เมื่อรู้เท่าทันเช่นนี้แล้ว ก็ไม่ควรจะทำร้ายตนเองด้วยความโกรธ
ให้ศัตรูได้สมใจเขาโดยไม่ต้องลงทุนอะไร
ในทางตรงข้าม ถ้าสามารถครองสติได้ ถึงกระทบอารมณ์ที่ น่าโกรธก็ไม่โกรธ
จิตใจไม่หวั่นไหว สีหน้าผ่องใส กิริยาอาการไม่ ผิดเพี้ยน ทำการงานธุระของตนไปได้ตามปกติ
ผู้ที่ไม่ปรารถนาดี ต่อเรานั่นแหละจะกลับเป็นทุกข์
ส่วนทางฝ่ายเราประโยชน์ที่ต้องการ ก็จะสำเร็จ ไม่มีอะไรเสียหาย
อาจสอนตัวเองต่อไปอีกว่า
"ถ้าศัตรูทำทุกข์ให้ที่ร่างกายของเจ้า แล้วไฉนเจ้าจึงมาคิดทำ
ทุกข์ให้ที่ใจของตัวเอง ซึ่งมิใช่ร่างกายของศัตรูสักหน่อยเลย"
"ความโกรธ เป็นตัวตัดรากความประพฤติดีงามทั้งหลายที่เจ้า
ตั้งใจรักษา เจ้ากลับไปพะนอความโกรธนั้นไว้ ถามหน่อยเถอะ ใครจะเซ่อเหมือนเจ้า"
"เจ้าโกรธว่าคนอื่นทำกรรมที่ป่าเถื่อน แล้วใยตัวเจ้าเองจึงมา
ปรารถนาจะทำกรรมเช่นนั้นเสียเองเล่า"
"ถ้าคนอื่นอยากให้เจ้าโกรธ จึงแกล้งทำสิ่งไม่ถูกใจให้แล้ว
ไฉนเจ้าจึงช่วยทำให้เขาสมปรารถนา ด้วยการปล่อยให้ความโกรธ เกิดขึ้นมาได้เล่า"
"แล้วนี่ เจ้าโกรธขึ้นมาแล้ว จะทำทุกข์ให้เขาได้หรือไม่ก็ตาม
แต่แน่ๆ เดี๋ยวนี้เจ้าก็ได้เบียดเบียนตัวเองเข้าแล้วด้วยความทุกข์ใจ เพราะโกรธนั่นแหละ"
"หรือถ้าเจ้าเห็นว่า พวกศัตรูขึ้นเดินไปในทางของความโกรธ
อันไร้ประโยชน์แล้ว ไฉนเจ้าจึงโกรธเลียนแบบเขาเสีย อีกล่ะ"
"ศัตรูอาศัยความแค้นเคืองใด จึงก่อเหตุไม่พึงใจขึ้นได้
เจ้าจง ตัดความแค้นเคืองนั้นเสียเถิด จะมาเดือดร้อนด้วยเรื่องไม่เป็นเรื่อง ไปทำไม"
จะพิจารณาถึงขั้นปรมัตถ์ก็ได้ว่า
"ขันธ์เหล่าใดก่อเหตุไม่พึงใจแก่เจ้า ขันธ์เหล่านั้นก็ดับไปแล้ว
เพราะธรรมทั้งหลายเป็นไปเพียงชั่วขณะ แล้วทีนี้เจ้าจะมาโกรธให้ ใครกันในโลกนี้"
"ศัตรูจะทำทุกข์ให้แก่ผู้ใด ถ้าไม่มีตัวตนของผู้นั้นมารับทุกข์
ศัตรูนั้นจะทำทุกข์ให้ใครได้
ตัวเจ้าเองนั่นแหละเป็นเหตุของทุกข์อยู่ ฉะนี้ แล้วทำไมจะไปโกรธเขาเล่า"
ขอขอบคุณและอนุโมทนาบุญกับบทความดี ๆ ครับ
